Wat maakt Anloo zo bijzonder?

Deel 2: De Etstoel

 

—————-

Anloo is rond 20 augustus omgetoverd in Middeleeuwse sferen. Het hele dorp staat dan in het teken van de Etstoel, het hoogste Drentse rechtscollege, dat vanaf 1412 jaarlijks recht sprak in de Magnuskerk.
Het bestuur van het dingspel Oostermoer (rechtsgebied Oostermoer) – waar Anloo de hoofdplaats van was – kwam in de middeleeuwen in deze kerk bijeen. Drenthe was vroeger opgedeeld in 6 dingspillen, autonome rechts- en bestuursgebieden die in grote lijnen hun eigen zaken regelden, en zelfs hun eigen rechtspraak kenden, de goorsprake.
Deze zittingen werden lottingen genoemd, afgeleid van het oud-Friese liodthing, wat volksvergadering betekent. Deze lottingen begonnen altijd ’s morgens vroeg “bij klimmender sonne”.

De voornaamste taak was wel de rechtspraak. Maar er waren ook bevoegdheden op bestuurlijk en wetgevend terrein.
De etstoel bestond uit de drost (vertegenwoordiger van de landsheer) als voorzitter. Daarnaast bestond deze uit 24 etten of gezworenen. Deze waren voor de ene helft genomineerd door de drost en voor de andere helft door het land. Vier uit elk van de 6 dingspillen.

Elk jaar trad de helft van de etten af en werden 12 nieuwe gekozen.
Om ette te kunne worden moest men erfhebbend en standhebbend zijn, d.w.z. eigenaar zijn van een vol erf, dus een boerenhoeve met bijbehorende bouw- weide- en groenlanden.
Was een ette niet op tijd aanwezig, of vertrok hij weer voortijdig, dan volgde een boete. Op ongeoorloofde afwezigheid staat een boete van een vat bier.
De etten moeten nuchter op de lotting verschijnen. Controle vindt plaats volgens een adem- en snuifproef.

De landskiste is een met 6 sloten afgesloten kist, waarin archiefbescheiden, geld etc. bewaard werd. In elk dingspel heeft een ette 1 der sleutels in bewaring. De 6 sleutels moeten bij aanvang van de zitting aanwezig zijn. Officieel was er geen publiek bij de lotting aanwezig. Beraadslagingen mogen niet worden afgeluisterd.

Pas in 1791 nam het gerechtshof in Assen de rechtspraak in Drenthe over.

 

Omdat het onderhoud van deze kerk en het daarbij behorende Schnitker-orgel daterend uit 1718 behoorlijk in de kosten loopt, is in 1987 het plan opgevat om deze historische gebeurtenis op deze historische plek te herdenken door middel van een groots evenement. De opbrengsten hiervan zouden dan na aftrek van de kosten gebruikt kunnen worden voor het onderhoud van de kerk.

In 1987 werd op 19 augustus voor de 1e keer de Etstoel opgevoerd. Deze datum is speciaal gekozen, omdat dit de feestdag van St. Magnus is, waarnaar de kerk is vernoemd. De twee weken voor de etstoeldag zijn vrijwilligers uit Anloo en omstreken dagelijks in touw om de Brink rondom de kerk op te bouwen. Maar al gedurende het hele jaar werden voorbereidingen getroffen.

 

In ongeveer 1 uur wordt sindsdien jaarlijks een zo waarheidsgetrouw mogelijke weergave van de middeleeuwse rechtspraak gegeven. Hieruit vloeien de vonnissen over de boeven en zondaars.
De straffen bestonden uit o.a. boetes, onthoofding, verbanning, gevangenisstraffen, naar het galgenveld in Assen om te worden geradbraakt. “Sensatiezoekers” kunnen op de publieke tribune plaatsnemen. De nagespeelde zaken werden ooit echt door de etstoel behandeld. Op deze dag wordt 5x een rechtzaak nagespeeld, om zoveel mogelijk mensen te kunnen laten meegenieten van dit stukje geschiedenis.

De thema’s waren heel divers. De zittingen van de Etstoel waren vroeger geheime besloten bijeenkomsten, waar echter volk van heinde en verre op afkwam omdat er op zo’n etstoeldag natuurlijk altijd wel wat te beleven viel. Elkaar betwistende partijen raakten buiten de kerk niet zelden met elkaar in handgemeen om de argumenten over en weer kracht bij te zetten..
Daarom wordt er op de etstoeldag tegenwoordig ook een stukje Drents dorpsleven uit de 16e eeuw ingericht.
Buiten de kerk zien de bezoekers middeleeuwse taferelen zoals de heksenwaag, een kwakzalver, musici, acrobaten, dansers, kruisboogschutters, goochelaars, pottenbakkers, zwervers, veeverkopers, jongleurs, bezembinders, mandenvlechters, tollenaars waar je de entree in stuivers kon betalen, waarzeggers, een chirurgijn die patiënten van hun kwalen afhelpt, een lopende poppenkast enz. enz. en verder 170 dorpelingen in middeleeuwse dracht.
Het publiek kan zich ook vermaken met ouderwetse spelen: boogschieten, blokpikken, diverse volksspelen en paardrijden en een rit door de Anloër dreven. Kinderen kunnen hun eigen broodje bakken en samen met een pottenbakker hun eigen potje maken. Ook kun je genieten van de authentieke Drentse gerechten, zoals warmoessoep, st. Magnusbitter, stoet met zwienekont (broodje ham)

 

 

 

Klik hier voor meer informatie over de Etstoel

 

 

Overnachten in een B&B in Drenthe

Kun jij niet wachten om te overnachten bij B&B Anlooase? Reserveer dan nu via onderstaande button. Mocht je nog een vraag hebben, laat dan een berichtje achter op de contactpagina.